L-impatt tal-vjolenza domestika fuq it-tfal

Studju lokali reċenti dwar, “Safety in Childhood: A prevalence survey on childhood experiences of abuse”, kien imwettaq mid-Dipartiment tal-Istudji dwar it-Tfal u l-Familja fl-Università ta’ Malta b’kollaborazzjoni mal-Kummissjoni dwar il-Vjolenza abbażi tal-Ġeneru u l-Vjolenza Domestika. It-tim ta’ riċerka kien jinkludi lil Dr. Clarissa Sammut Scerri, Dr. Ingrid Grech Lanfranco, Ms. Lara Pace u Ms. Maria Borg. Il-punti ewlenin tal-istudju jinkludu li kważi nofs it-tfal kienu kollha kemm huma raw xi forma ta’ vjolenza domestika. Dan l-istudju jqajjem diversi bnadar ħomor, inkluż il-ħtieġa li niffukaw aktar l-attenzjoni tagħna fuq it-tfal bħala vittmi ta’ vjolenza domestika ukoll. Barra minn hekk, ċifri allarmanti bħal dawn jistgħu jġegħluna nirriflettu fuq kif aħna nkunu mudelli eżemplari għal uliedna, inkluż l-approċċ tagħna waqt kunflitt, u kif aħna nkunu qegħdin naffaċċjaw ir-rabja u l-emozzjonijiet l-oħrajn tagħna. Nistedinkom sabiex tagħtu ħarsa aktar mill-qrib lejn dan l-istudju, ir-riżultati u r-rakkomandazzjonijiet tiegħu fuq : https://timesofmalta.com/articles/view/nearly-half-children-witnessed-form-domestic-abuse-survey.1027859.

 F’dan il-blog, jiena ser inkun qiegħda niffoka fuq l-impatt tal-vjolenza domestika fuq it-tfal. Is-16-il ġurnata t’attiviżmu (25 ta’ Novembru sal-10 ta’ Diċembru) huma mmirati sabiex iqajmu aktar kuxjenza dwar il-vjolenza domestika u l-importanza li jiġi mfittex l-appoġġ. Fl-opinjoni tiegħi, jeħtieġ li jkun hemm għarfien kontinwu u edukazzjoni psikoloġika dwar il-vjolenza domestika. Bħala psikologa, jiena ltqajt ma’ ħafna familji u tfal, li b’xi mod jew ieħor ibatu mill-effetti ta’ ħsara tal-vjolenza domestika.

Xi mistoqsijiet ferm importanti li jiġu f’moħħna huma :

 – kemm iħossuhom siguri uliedna li jesprimu l-ħsibijiet u s-sentimenti tagħhom?

– x’inhi r-reazzjoni tal-ġenituri meta t-tfal jesprimu l-emozzjonijiet tagħhom?

– kif qegħdin jitħallew it-tfal ikunu awtentiċi u jkunu sempliċement tfal?

Uliedna jadattaw u jikbru skond kif jirreaġixxu l-ġenituri tagħhom, u skond liema tip t’ambjent huma jkunu mdawwrin bih. Dak li żgur huwa magħruf hu li l-vjolenza domestika, tkun xi tkun l-għamla jew il-forma tagħha, iħalli impatt negattiv fuq il-manjiera kif it-tfal iħossuhom liberi li jesprimu lilhom infushom u jikbru b’mod aktar sigur. L-ebda tifel u tifla ma jistħoqqilhom iħossuhom li mhux siguri, mhux maħbubin u abbużati. Dan il-blog se jindirizza dawn il-punti b’mod aktar profond, u nittama li b’xi mod jew ieħor dan iqajjem aktar kuxjenza, u jqanqal lill-familji li jkunu għaddejjin minn dan sabiex jimbuttahom li jkunu aktar motivati sabiex ifittxu l-appoġġ, jekk mhux għalihom infushom, għal uliedhom.

Allura … x’inhi l-vjolenza domestika?

Forsi x-xbieha li tiġi f’moħħna għal ħafna minna meta nisimgħu l-kelma ‘vjolenza domestika’ hija dik ta’ tifel jew tifla jew adult imweġġa’, li jkun ġie imweġġa’ fiżikament minħabba adult ieħor li normalment ikun fi stat ta’ disregolazzjoni emozzjonali. Il-vjolenza domestika ta’ natura fiżika hija tabilħaqq pjuttost serja u ta’ ħsara. Madankollu, din m’hix l-unika forma ta’ vjolenza domestika. Abbuż emozzjonali, verbali u psikoloġiku, kif ukoll kontroll finanzjarju intensiv, jistgħu jkunu wkoll forma ta’ vjolenza domestika, li jikkawżaw ħsara fuq is-sistema tal-familja kollha. Barra minn hekk, hemm ukoll vjolenza bbażata fuq is-sess, li tinkludi stalking u abbuż sesswali. Għalhekk, għalkemm il-vjolenza domestika ta’ natura fiżika tista tkun l-iżjed evidenti, forom oħrajn ta’ vjolenza domestika huma daqstant jew saħansitra aktar ta’ ħsara. Fil-fatt, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) tenfasizza li l-vjolenza domestika hija ksur tad-drittijiet tal-persuna, u hija rikonoxxuta bħala sors ta’ tħassib sinifikanti għas-saħħa pubblika.

L-esperjenza emozzjonali tat-tfal tal-vjolenza domestika u l-benefiċċji tar-riflessjoni, anke bħala adulti

Tfal li jesperjenzaw vjolenza domestika għandhom it-tendenza li jħossu ħafna biża’ u ansjetà. Sabiex it-tfal jirnexxu, huma jeħtieġu stabbiltà, konsistenza u prevedibbiltà. Sfortunatament, dawn il-fatturi mhumiex possibli meta jkun hemm vjolenza domestika. It-tfal jistgħu jkunu qegħdin jaġixxu bl-istess mod fi ġranet differenti, iżda jista’ jkun li dawn jirċievu reazzjoni emozzjonali u fiżika differenti mingħand il-ġenituri tagħhom. Għalhekk, hemm it-tendenza li jkun hemm imprevedibbiltà konsiderevoli, u dan ġeneralment iwassal sabiex iżid il-livelli tal-inċertezza u tal-ansjetà. Il-mudelli ta’ rabta u l-iżvilupp tal-moħħ tat-tfal jistgħu ukoll jiġu affettwati b’mod neġattiv, peress li huma jkunu f’riskju li jiżviluppaw rabta mhux sigura.  Min-naħa l-oħra, ir-rabta mhux sigura ser tqiegħed lit-tfal f’riskju akbar li jkollhom aktar problemi emozzjonali, kwistjonijiet soċjali u li jkollhom inqas suċċess akkademiku fil-ħajja. It-tfal jistgħu jitilfu l-fiduċja f’li jfittxu l-għajnuna mingħand persuni oħrajn u/jew jistgħu saħansitra jfittxu relazzjonijiet ħżiena fil-futur sabiex jirrepetu l-istess mudelli ta’ relazzjonijiet li huma jkunu mdorrijin bihom. It-tfal jistgħu ukoll jaġixxu u jsiru aggressivi ma’ persuni oħrajn, jew inkella, huma jistgħu jsiru aktar introverti u iżolati. Dan jista’ jkun marbut ma’ riskju akbar t’ansjetà u dipressjoni, fost kwistjonijiet oħrajn.

Tfal li jikbru f’ambjent ta’ vjolenza domestika, għandhom it-tendenza li jesperjenzaw ukoll sentimenti ta’ ħtija u mistħija. Huma jistgħu jistaqsu jekk il-vjolenza domestika hijiex ħtija tagħhom, u jekk humiex qegħdin ikunu tfal ‘tajbin biżżejjed’ għall-ġenituri tagħhom. Ħsibijiet bħal dawn huma ta’ piż enormi u jafu jwasslu sabiex inaqqsu mill-pożittività, l-imħabba personali u l-livelli t’enerġija tat-tifel jew tifla. Dawn is-sentimenti jistgħu jibqgħu pjuttost intensivi, anke waqt li nkunu adulti, speċjalment meta dawn l-esperjenzi ma jiġux ipproċessati b’mod adegwat. It-tfal (u l-adulti) għandhom mnejn iħossu li ma jistħoqqilhomx jiġu maħbuba u li persuni oħrajn m’għandhomx jiġu fdati. It-tfal jistgħu jesperjenzaw ukoll ħafna segretezza u jħossuhom differenti minn familji oħrajn. Alternattivament, huma jistgħu jkunu jemmnu wkoll li l-vjolenza domestika hija realtà għall-familji kollha, u mhux tagħhom biss. Dan jista’ jkun marbut ma’ sentimenti ta’ desensitizzazzjoni (li tesperjenza xi ħaġa fuq bażi tant regolari li din issir it-tieni natura u parti mir-rutina tiegħek) u konfużjoni.

Fil-fatt, jiena naħdem ma’ diversi adulti żgħażagħ, li għadhom iħossuhom konfużi u jwaħħlu fihom infushom li l-ġenituri tagħhom kienu fiżikament vjolenti magħhom, peress li ma kienux qegħdin ikunu tfal ‘tajbin’. Inħoss li meta dawn l-esperjenzi ikunu maqsuma fi spazji sikuri, u tiġi murija empatija magħhom, u jingħad b’mod ċar li dan ma kienx it-tort tagħhom, huma normalment jesperjenzaw firxa sħiħa t’emozzjonijiet u sinjali ta’ serħan. Bażikament, ħadd ma jistħoqqlu li jiġi abbużat, irrispettivament minn kemm ikunu diżubbidjenti jew minn liema mġiba diffiċli t-tfal ikunu qegħdin għaddejjin minnha. Jekk it-tfal ikunu qegħdin iġiegħlu lill-ġenituri jgħaddu minn ‘mument diffiċli’, allura huma stess ikunu qegħdin jesperjenzaw żmien diffiċli huma wkoll. Dejjem tibqa’ r-responsabbiltà tal-adult li jikkontrollaw l-emozzjonijiet tagħhom, jieħdu pass lura u jikkalmaw lilhom infushom. Kwalunkwe forma ta’ vjolenza domestika se twassal biss għal aktar ħsara u kif kien ġie nnotat qabel, jaf ikun hemm diversi riperkussjonijiet riżultat t’hekk fil-futur.

Barra minn hekk, jiena ħdimt ma’ missirijiet u ommijiet adulti, li kienu esperjenzaw il-vjolenza domestika bħala tfal, fejn xi wħud innotaw li, ta’ età żgħira, huma kienu jaħsbu li l-familji kollha kienu jesperjenzaw dixxiplina fiżika ħarxa, abbuż emozzjonali u tgħajjir verbali. Huma rrealizzaw biss li mhux il-familji kollha kienu l-istess meta bdew jikbru aktar u, pereżempju, kienu mistiedna f’dar ta’ familja oħra. Xi adulti jsostnu li l-films u l-midja soċjali għenuhom sabiex jifhmu aħjar kif jista’ jidher standard aktar b’saħħtu u ta’ benefiċċju għal kulħadd. Dan iġegħelni nirrifletti fuq l-importanza li mhux biss nedukaw lill-pubbliku u lill-familji fuq hekk, iżda li jsir kuntatt mad-diversi professjonisti li jaħdmu fil-komunità u fl-iskejjel.

Li nkunu persuni kuraġġjużi u li nfittxu l-għajnuna

            Nixtieq ngħid li jiena ninsab immeraviljata bil-kuraġġ u bis-sopravivenza li nara f’diversi familji li jesperjenzaw vjolenza domestika. It-tfittxija t’appoġġ legali u prattiku huma passi importanti għall-ħarsien tal-benesseri tat-tfal. Dan jista jinvolvi ż-żamma ta’ reġistri u dokumentazzjoni ta’ inċidenti ta’ vjolenza domestika li jseħħu. Barra minn hekk, ħafna familji reżiljenti għandhom it-tendenza li jippersistu f’li jagħmlu ħilithom sabiex joħolqu ambjent sikur għal uliedhom. Dan jista’ jfisser li huma jfittxu l-kenn jew ibiddlu d-djar u jkollhom kuntatti t’emerġenza. Permezz ta’ dan, it-tfal huma protetti milli jkomplu jkunu xhieda t’abbuż domestika jew milli jkunu vittmi diretti tal-vjolenza. It-tfal għandhom bżonn spazju sigur fejn huma jkunu jistgħu jħossuhom komdi, meqjusa u maħbubin. Barra minn hekk, komunikazzjoni ċara u sinċiera hija essenzjali. Bħala ġenituri, huwa utli li ninkoraġġixxu lil uliedna jesprimu l-ħsibijiet u l-emozzjonijiet tagħhom mingħajr ebda ġudizzju. Dan kultant ifisser ukoll li jiġi mfittex l-appoġġ ta’ psikologi jew terapisti sabiex jgħinu lit-tfal (u lill-adulti) jipproċessaw esperjenzi u trawma emozzjonalment diffiċli. Minbarra enfasi fuq relazzjonijiet u l-iffurmar ta’ rabta, dan it-tip t’appoġġ jista’ jinkludi wkoll eżerċizzji tan-nifs u ta’ grounding, kif ukoll tekniki kreattivi permezz tal-arti, logħob u moviment.

Il-prevenzjoni u l-edukazzjoni psikoloġika

Lokalment, kien hemm traġedji numerużi u li ma jistgħux jitkejlu fir-rigward tal-vjolenza domestika. Inċidenti bħal dawn m’għandhomx jintesew. Għall-kuntrarju, dawn l-inċidenti jeħtieġ li jiġi analizzati u diskussi sabiex ikomplu jippromwovu aktar għarfien u appoġġ għall-vittmi u l-familji kollha, kif ukoll sabiex jiġu evitati aktar traġedji. Il-prevenzjoni u l-intervent bikri jibqgħu kruċjali. Illum il-ġurnata, inħoss li hemm iżjed enfasi fuq iż-żieda fl-għarfien u l-psikoedukazzjoni dwar dan is-suġġett. Fil-fatt, f’konformità ma dan, it-taskforce ta’ Positive Parenting Malta, flimkien mal-Onor. Ministru Michael Falzon, bi kburija nedew l-ewwel ktieb tat-tfal bil-Malti li jittratta l-vjolenza domestika, bl-isem ta’ “Karolina, Fredi u s-Saħħar il-Ħazin”. Dan il-ktieb huwa r-riżultat ta’ kollaborazzjoni bejn is-Sinjura Audrey Friggieri, Kummissarju dwar il-Vjolenza abbażi tal-Ġeneru u l-Vjolenza Domestika, kittieba tal-letteratura popolari tat-tfal, u  Dr. Clarissa Sammut Scerri, senior lecturer, Dipartiment tal-Istudji dwar it-Tfal u l-Familja, psikologa u terapista tal-familja. Tabilħaqq, Dr. Sammut Scerri taqsam it-tama tagħha dwar kif dan il-ktieb : “jista’ jrawwem konversazzjonijiet bejn it-tfal u l-adulti (ġenituri, għalliema u terapisti) madwar suġġett sensittiv u diffiċli, u li permezz tiegħu t-tfal li jkunu għaddejjin minn ċirkustanzi daqshekk diffiċli jistgħu jħossuhom inqas waħedhom“. Il-Ministeru għall-Politika Soċjali u d-Drittijiet tat-Tfal sponsorja numru sabiħ ta’ kotba u issa kull skola għandha wieħed fil-librerija tagħha.

Il-ħidma f’kollaborazzjoni ma’ servizzi soċjali u professjonisti f’tim multidixxiplinarju hija kruċjali ħafna, speċjalment f’xenarji bħal dawn. L-interventi terapewtiċi jistgħu jkunu ta’ valur kbir sabiex jgħinu lit-tfal u lill-familji jipproċessaw l-esperjenzi tagħhom b’mod sikur, jibnu reżiljenza, kif ukoll jirriflettu u jesperjenzaw relazzjoni b’saħħitha u sigura. Fuq livell professjonali u personali, jiena nimmira li nkun kontenitur ta’ tama għal dawk it-tfal u l-familji li kienu esperjenzaw xi forma t’abbuż domestiku. Ir-riċerka turina li t-tfal jeħtieġu mill-inqas relazzjoni waħda sigura u pożittiva f’ħajjithom, u dan jista’ jgħinhom jirnexxu u jkunu aktar reżiljenti. Nemmen li dikjarazzjoni bħal din tista’ tagħti s-setgħa u l-motivazzjoni lill-professjonisti kollha sabiex ikunu sorsi akbar t’appoġġ u punti ta’ riferiment għal dawk li huma fil-bżonn. Qatt tissottovaluta l-qawwa ta’ tbissima, tgħanniqa jew id t’għajnuna, peress li dawn jistgħu jkunu punt ta’ bidlu għal kull min ikun għaddej minn żminijiet diffiċli.